De bevalling
Voorweeën
Voorweeën/oefenweeën zijn samentrekkingen van de baarmoeder spier. De baarmoeder is een holle spier die aan het einde van de zwangerschap door hormonen gaat samentrekken. Dit voelt als een menstruatieachtige pijn in de onderbuik. Vaak is dit onregelmatig.
Het komt regelmatig voor dat vrouwen een aantal weken voor de bevalling last hebben van deze voorweeën. Voorweeën komen vaker voor bij vrouwen die een tweede of volgend kindje krijgen. Ze komen vooral 's nachts omdat de baarmoeder dan het meest actief is. Het kenmerkende van voorweeën is dat ze niet in kracht en frequentie toenemen.
Voorweeën kunnen wel uren aanhouden maar worden niet erger. Gelukkig zijn deze voorweeën nog niet echt krachtig. Het kan heel goed na een aantal uren weer afzakken. De bevalling zet dan nog niet door. Het helpt om een warme douche/bad te nemen, je baarmoeder ontspant en de pijn zakt dan sneller af. Ook paracetamol en een warme kruik kunnen helpen de pijn sneller te laten zakken.
Wat gebeurt er in je lichaam?
Als je de baarmoeder voorstelt als een grote ballon, dan is de baarmoedermond het opblaastuitje. Als je geen weeën hebt, is het weefsel van de baarmoedermond erg stug. De periode van beginnende ontsluitingsweeën zorgt ervoor dat de baarmoedermond verweekt, dat het weefsel soepeler wordt. De baarmoeder is eerst zo hard als het puntje van je neus en wordt zo zacht als je tong. Pas als het weefsel week is, kan de baarmoedermond verstrijken en dat wil zeggen dunner worden. Dit alles is nodig voor de baarmoedermond open kan en de ontsluiting ontstaat. Vooral bij een eerste kind kan het verweken en verstrijken wat tijd kosten. Je hebt weeën, maar er is nog geen ontsluiting. Wel wordt de baarmoedermond soepeler en dunner. Alle weeën zijn vervelend maar je moet deze weeën zien als een voorbereidende fase.
Ontsluitingsweeën
Het kan zijn dat de bevalling wel door gaat zetten waarbij de voorweeën langzaam overgaan in ontsluitingsweeën. Deze weeën komen sneller, om de 10-8 of zelfs 6 minuten en zijn sterker. Op een gegeven moment duren de weeën bijna een minuut en komen regelmatig om de 4 of 5 minuten. Nu komt de ontsluiting goed op gang. Vaak gaat dit gepaard met wat slijmerige en soms bloederige afscheiding. (Meestal begint de bevalling met weeën activiteit, soms begint het met het breken van de vliezen.)
Een wee is een samentrekking van de baarmoederspier. Het voelt als een soort kramp in je onderbuik die langzaam opkomt, erger wordt en dan weer afzakt. Je kunt zo’n wee vergelijken met een golf die aanspoelt op het strand. In het begin voel je de pijngolf aan komen rollen. Net voor de golf omslaat, is de pijn het hevigst. Daarna trekt de golf terug en voel je de pijn weer minder worden. Tussen de weeën door is er rust in je buik. De weeën worden sterker, komen vaker en regelmatiger en doen meer pijn naarmate de bevalling vordert.
Sommige vrouwen vinden de pijn van de weeën goed te verdragen, andere vrouwen vinden het niet uit te houden. De meeste vrouwen hebben tijdens de weeën vooral pijn in hun buik. Maar er zijn ook vrouwen die de pijn vooral in hun rug en/of hun benen voelen. Soms kan de pijn van plaats wisselen. Rugweeën doen volgens sommige vrouwen meer pijn dan buikweeën.
Na de eerste 3-4 cm ontsluiting vindt er meestal een versnelling plaats. De weeën beginnen echt behoorlijk pijn te doen, ze duren langer en komen meestal om de 3 minuten. Bij deze weeen vordert de ontsluiting gemiddeld met 1 cm. per uur. Deze ontsluitingsweeën zorgen ervoor dat je baarmoedermond ver genoeg open gaat (10 cm) om de baby geboren te laten worden. Dat wordt ‘ontsluiting’ genoemd. Voor de ontsluiting zijn sterke weeën nodig. Ze duren langer (1-1,5 minuut) dan voorweeën en komen regelmatig, zo om de 3 tot 5 minuten. Je voelt ze als een pijnlijke kramp door je hele bekkengebied. De een voelt ze meer in de buik, de ander in de rug. Sommige vrouwen voelen ze (ook) in hun benen. De weeën worden krachtiger en pijnlijker naarmate de ontsluiting vordert. Tijdens de laatste centimeters ontsluiting (8-10 cm) zijn ze het heftigst. Dit is voor veel vrouwen een moeilijke periode. Gelukkig is het eind in zicht! We controleren via inwendig onderzoek hoeveel centimeter ontsluiting je hebt.
Het is mogelijk dat de vliezen tijdens deze ontsluitingsperiode spontaan breken. Als dit niet gebeurt zullen wij de vliezen doorprikken als dat nodig is.
Houdingen tijdens de ontsluiting
Als de weeën verergeren ga je een houding zoeken waarin je ze het beste op kunt vangen. Bewezen is dat het afwisselen van houdingen (lopen, staan, zitten) meehelpt om de ontsluiting beter te laten vorderen en de ontsluitingsduur kan verkorten. Blijf dus niet continue in bed liggen. Probeer tijdens de weeën een aantal houdingen uit en je zult snel merken wat voor jou de beste houding is. Voor iedere barende zal dit verschillend zijn. Zie onderstaande afbeelding en lees ook de
folder
Hormonen, stress, angst, pijn en pijnstilling.
Oxytocine is het hormoon wat zorgt voor regelmatige en gecoördineerde samentrekkingen van de baarmoeder: de weeën. Het proces versterkt zichzelf, hoe meer weeën, hoe meer oxytocine je gaat aanmaken, met als gevolg meer en krachtigere weeën en een snellere ontsluitingsperiode. Door angst, stress en onrust ontstaat adrenaline. Adrenaline remt oxytocine. Zodra je adrenalinegehalte stijgt, neemt je oxytocinegehalte af, met als gevolg het afnemen van de weeën en het langer duren van de bevalling. Het is heel belangrijk dat je zelf een sfeer creëert die voor jullie prettig is en waar je je vertrouwd voelt en kunt ontspannen. Bedenk daarom wat jou kan helpen (houdingen/douche/massage/muziek/licht dempen).
Als je langdurig aan pijn wordt blootgesteld, gaat je lichaam endorfine produceren. Endorfine is een soort natuurlijke pijnstiller die je helpt de weeën beter te verdragen. De pijn gaat zeker niet weg, maar je merkt dat je tussen de weeën door beter kunt ontspannen. Je verkeert in een soort roes en bent minder aanspreekbaar voor je omgeving. De endorfine is vooral actief in de laatste centimeters van de ontsluiting. Ook de productie van endorfine wordt verstoord door adrenaline.
Hoe pijnlijk een bevalling uiteindelijk zal zijn is niet te voorspellen. Er zijn een aantal manieren om de pijn tijdens de bevalling te beheersen zoals bijvoorbeeld ademhalingsoefeningen.
Pijn bij de bevalling heeft verschillende functies. Zo is het bijvoorbeeld een waarschuwings- signaal dat er een kindje geboren gaat worden en dat je focus volledig op de bevalling is. Je raakt dan ook vaak in je eigen coconnetje. Pijn bij een bevalling is anders dan pijn als gevolg van een verwonding. Het lijkt op menstruatiepijn maar is intenser. Kenmerkend voor bevallingspijn is dat het in golven komt en dat er hierna altijd een rustperiode volgt. Naarmate de ontsluiting vordert worden de pauzes korter. Er is dan net genoeg tijd om het te laten zakken, je te ontspannen en je te concentreren op de volgende wee.
Het kan gebeuren dat de pijn als ondraaglijk wordt ervaren. Op dat moment tijdens de baring zullen wij in samenspraak met jullie de mogelijkheden van pijnstilling bespreken. In dit ziekenhuis is er een mogelijkheid tot de ruggenprik, remifentanil (indien beschikbaar) en een prik in je been (pethidine). Aan medicamenteuze pijnstilling zitten ook nadelen, lees er over in de folder, kom naar de voorlichtingsavond of stel vragen op het spreekuur. Pijnstilling is thuis niet mogelijk.
Bad/waterbevalling
Thuis is het een mogelijkheid om in bad te bevallen. Je dient dan zelf een bad te huren en een bijbehorend pakket te kopen.
In het Albert Schweitzer ziekenhuis is het mogelijk om bij een poliklinische bevalling in bad te bevallen.
Het gaat hierbij dus om zwangeren die tijdens hun bevalling in het ziekenhuis begeleid worden door een eerstelijns verloskundige en geen medische indicatie voor zorg van de gynaecoloog hebben.
De kosten voor het pakket (eenmalige binnenhoes, dompelpomp ed) zijn voor jullie zelf en bedragen 90 euro. Dit kan gepint worden in het ziekenhuis zelf.
Een van de vele voordelen van een waterbevalling is dat water een rustgevende en ontspannende werking heeft. Andere voordelen zijn:
- Pijnstillende werking
- Kleinere kans op scheur of knip
- Makkelijker bewegen.
Kijk voor meer informatie of voor het huren van een bad op https://www.bevallingsbaden.nl/bevallen-in-bad
* indien je thuis een bad huurt dien je bevalingsbad mini te huren. Dit is ruim genoeg voor 1 persoon.
Voor aanstaande vaders (zie ook zwangerschap: ik word papa)
Aanstaande vaders vinden het vaak heel pittig om hun partner te zien bevallen en voelen zich machteloos. Je hebt daarentegen echt een hele belangrijke rol! Je bent namelijk de meest vertrouwde persoon die je vrouw/vriendin op dat moment om zich heen kan hebben en daarmee een belangrijke factor in het ontspannen. Ondersteun haar in de ontspanning door:
- haar te coachen; geef aan dat ze het aankan en heel erg goed doet. Die bevestiging is fijn. Ook al lijkt je vrouw soms onbereikbaar, je bevestiging hoort ze op de achtergrond echt wel!
- masseer haar onderrug als ze daar last van heeft of haar schouders als die continue gespannen zijn
- bewaak haar wensen die ze eventueel heeft aangegeven aan je; muziek, licht dempen, houdingen
Praktisch:
- Leen rond de 36 weken klossen via een thuiszorgorganisatie en zet ze net voor 37 weken onder het bed.
- Als de weeën begonnen zijn kun je de frequentie en duur van de weeën voor ons opschrijven of timen met een app (zo hebben we een goed beeld over het verloop van de bevalling tot dan toe)
- Ondersteun je partner tijdens de weeën, dit is bij iedereen verschillend; een koud washandje op het gezicht, een glas water, een massage van de onderrug, het knijpen in de hand en helpen wegzuchten van de pijn
- Moedig haar aan en heb vertrouwen in haar
- Tijdens een thuisbevalling zullen wij je vragen enkele dingen klaar te zetten en te regelen zoals het bellen van kraamzorg, zorg dat je dit telefoonnummer dan bij de hand hebt
- Leg de fotocamera alvast klaar en zorg voor een volle accu zodat er direct na de bevalling een leuke foto van jullie drieën kan worden gemaakt
- Probeer tijdens de bevalling rustig te blijven
- Als je wilt mag je de navelstreng doorknippen
Wij zijn er ook voor jou! Heb je vragen of wil je iets aan ons aangeven; schroom je dan niet om dit te doen!
Persweeën
Tijdens de laatste cm van de ontsluiting kun je het gevoel krijgen dat je mee moet persen. Meestal begint het met een korte drang tijdens het hoogtepunt van de wee. Dit wordt veroorzaakt door het steeds dieper komen van het hoofdje van de baby.
Bij volledige ontsluiting (10 centimeter) krijg je een soort oerdrang die niet meer tegen te houden is: persdrang. Veel vrouwen vinden het een opluchting als ze mogen persen. De uitdrijving duurt bij een eerste kind gemiddeld 1 uur. Bij een tweede of volgend kind is de uitdrijving vaak aanmerkelijk korter. Ook tijdens het persen zijn verschillende baringshoudingen mogelijk. Denk na over wat je het meest prettig lijkt. We hebben altijd de mogelijkheid om een baarkruk te pakken (in het ziekenhuis en thuis) maar je kunt ook in zijligging, staand, gehurkt of op handen en knieën bevallen. Welke houding het meest prettig is, ontdekken vrouwen vaak als het moment daar is.
Wij kunnen je bevalling begeleiden in deze houdingen, mits het natuurlijk medisch (en ergonomisch) verantwoord is. Vaak zullen we je tijdens de bevalling adviezen geven om een bepaalde houding aan te nemen.
Placenta
Nadat de baby is geboren komt ook de placenta. De baarmoeder trekt samen om de placenta los te maken en om te voorkomen dat je veel bloed verliest. We geven indien nodig een prik in je been met oxytocine wat er voor zorgt dat de baarmoeder voldoende samentrekt om dit te laten gebeuren.
We controleren of de placenta los ligt. Als dit zo is zullen we je vragen om nog een keer te persen en geven we druk op je buik. Meestal komen dan de placenta, vliezen en de navelstreng naar buiten. We controleren altijd of dit geheel compleet is of dat we denken dat er nog een deel in de baarmoeder zit. Komt de placenta niet (geheel) naar buiten, dan moet deze onder narcose worden verwijderd in het ziekenhuis.
Ondertussen controleren we continue of je niet te veel bloed verliest. Is dit wel het geval zullen we ondersteuning vanuit het ziekenhuis vragen. Er kunnen verschillende redenen van het bloedverlies zijn en dus verschillende manieren om dit te behandelen.
Na de geboorte
De baby wordt door ons gewogen en nagekeken en we hechten indien nodig.
Het eerste uur is een goed moment om de baby voor de eerste keer aan de borst te leggen als je borstvoeding wil geven. Indien je flesvoeding geeft blijft de baby lekker op de borst bij jou liggen en jullie stemmen/geuren ontdekken.
BELANGRIJK: Om je goed voor te bereiden op de bevalling raden we je aan om een cursus of voorlichtingsavond te volgen samen met je partner. Daar hebben we alle tijd om dingen uit te leggen en te laten zien. Je weet daarna vaak beter wat er op je af kan komen en dat geeft rust voor de barende en de aanstaande papa. Denk ook na over een bevalplan waarin jullie je wensen kunt bespreken met ons.
Een baby krijgen in 4 talen
